Çevre Dostu 5 Gıda Ambalajı ile Tanışmak İster Misiniz?

Dünya çapında üretilen tüm plastiklerin yaklaşık %60’ı gıda ambalajında kullanılıyor. Bu, 2015 yılında üretilen 380 milyon metre plastiğin 228 milyon metresinin yalnızca gıda ambalajı olduğu anlamına geliyor. Parçalanamayan plastik ambalajların çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle birçok kişi, plastik üretimini büyük ölçüde azaltmak ve geri dönüşümü artırmak ve daha sürdürülebilir gıda ambalajlarını teşvik etmek için mücadele ediyor. Bu makale, çevre dostu gıda ambalajına olan ihtiyacı açıklıyor, denenecek 5 türü listeliyor ve kaçınmanız gereken birkaç türü anlatıyor.

Sürdürülebilir gıda ambalajı neden önemlidir?

Plastiklerle ilgili en büyük endişe plastiklerin okyanuslarda ve çöplüklerde birikmesiyle, mikro ve nanoplastiklerin oluşması ve gıda ambalajındaki kimyasalların insanlara aktarılmasıyla toksinlere maruz kalması yer alıyor. Plastik üretmek için kimyasalların yanı sıra, gıda ambalajlarına eklenen birçok madde bulunmaktadır. Bu kimyasallar insanlarda toksisite ve endokrin bozucu riskler oluşturur. Ancak çevre dostu ambalaj alternatifleri giderek yaygınlaşıyor. Bu çevre dostu gıda paketleri genellikle biyolojik olarak parçalanabilen, yeniden kullanılabilen ve tehlikeli kimyasallar içermeyen buğday, ahşap, bambu gibi sürdürülebilir bitki bazlı özlerin kullanılarak yapıldığı biyoplastiklerden oluşur. Araştırmalar biyoplastiklerinde kimyasalları ve diğer maddeleri içerdiğini göstermektedir ancak; çevre dostu ambalajlarda kimyasalların gıdalarda ve vücudumuzda hareketinin plastiklere göre çok daha düşük olduğunu ve insan sağlığı açısından daha güvenli olduğunu göstermektedir.

Gıda ambalajlarındaki kimyasallara maruz kalmak kaçınılmazdır ancak bu kimyasalların gıdalara geçişini azaltmaya yönelik çabalar insan sağlığı açısından hayati önem taşımaktadır.

Plastik gıda ambalajları, okyanuslarda birikme yapması ve endokrin sistemimizin bozulması da dahil olmak üzere sayısız çevre ve halk sağlığı riskine neden olur. Çevre dostu alternatiflerin artıyor olması bu riskin azaltılması için umut vericidir.

İşte gezegenimiz ve sağlığımız için daha iyi olan 5 çevre dostu gıda paketleme seçeneği.

1. Cam Kaplar

Camın günlük yaşamda birçok kullanım alanı ve faydası vardır. Yeniden kullanılabilir, geri dönüştürülebilir ve dayanıklı bir malzemedir; ayrıca temizlenmesi ve taşınabilir gıda ambalajı olarak kullanılması da kolaydır. Cam yiyecek ve içecek kapları arasında su şişeleri ve bento kutuları bulunur. Bununla birlikte, cam kapakları sızdırmaz değildir. Bu nedenle, bu taşınabilir cam gıda kaplarının çoğunda, silikon contalı geçmeli kilitlenen plastik kapaklar veya taşınabilir kesme tahtası olarak da kullanılabilen bambu kapaklar kullanır. Hem erkek hem de kadın kısırlığında ve tümör gelişiminde rol oynadığı bilinen bir endokrin bozucu olan bisfenol-A (BPA) içermeyen kapakları seçtiğinizden emin olun!

Cam kaplar, kırılmadığı sürece plastiğe göre 3,5 kat daha uzun ömürlüdür ve atıldığında geri dönüştürülebilir, böylece plastiğin olumsuz çevresel etkisi azaltılır.

2. Paslanmaz Çelik

Paslanmaz çelik gıda için uygundur, paslanmaz ve ısıya dayanıklıdır, bu da onu gıda depolama için güvenli bir seçim haline getirir. Aynı zamanda yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir. Paslanmaz çelik bento öğle yemeği kutuları yaygın olarak mevcuttur, ancak çoğu üründe, kilitlenebilir çelik klipsli bir silikon conta veya BPA içermeyen, gıdaya uygun silikon kapaklar yoluyla sızdırmaz hale getirmek için silikon kullanılır.

Paslanmaz çelik ve hava geçirmez kapaklı cam saklama kavanozları un, tahıl ve baharat gibi yiyecekleri saklamak için en iyi alternatiflerdir.

3. Bambu

Bambu ısıya dayanaklı olması, biyoloijk olarak parçalanabilir olması gibi özellikleri sayesinde gıda ambalajı için arzu edilen birçok özelliğe sahiptir.

Bambu içeren gıda ambalajları, bambu kapaklı tezgah üstü cam kavanozları, bambu kapaklı taşınabilir, plastik içermeyen öğle yemeği kutularını, bambu ekmek kutularını ve bambu servis kaselerini içerir.

Bambu veya diğer bitki liflerinden yapılmış yiyecek kaplarının cam veya paslanmaz çelikten daha az dayanıklı olduğunu ve daha kolay aşınıp yıprandığını unutmamak gerekir.

4. Pirinç kabuğu

Pirinç kabuğu, pirinç tarımının düşük maliyetli bir yan ürünüdür ve biyolojik olarak parçalanabilir. Yapılan bir çalışmada pirinç kabuğunun biyo-adsorban özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir, bu da çevredeki kirleticileri emebildiği anlamına gelmektedir. Bu bileşikten yapılan ürünler arasında, kapatılabilir öğle yemeği kutuları ve kırılmaz servis kaseleri bulunmaktadır.

5. Jelatin Filmler

Jelatin filmler, toksik olmayan özellikleri, düşük maliyetleri ve güvenilir olmaları nedeniyle gıda ambalajlarında daha popüler hale gelmektedir.

Gıda ve İlaç İdaresi’ne (FDA) göre jelatin, bir gıda katkı maddesi olarak genellikle güvenli (GRAS) olarak kabul edilmektedir.

Jelatin filmler, Staphylococcus aureus ve E. coli dahil olmak üzere gıda kaynaklı hastalıklara neden olan yaygın patojenlerin büyümesini engelleyen antimikrobiyal selüloz ile doludur. Bu aktif dolgu maddeleri, jelatin filmleri geleneksel plastiklere göre daha güvenli alternatifler haline getirir. Mikrokristalin selüloz (MCC) ve reçine aşılı selüloz nanokristalleri (r-CNC’ler), jelatinli gıda ambalajı için iki ana dolgu maddesidir.

Kaçınılması Gereken Plastik Türleri        

Geleneksel plastikler stabilizatörler, dolgu maddeleri, plastikleştiriciler, alev geciktiriciler ve son zamanlarda antimikrobiyaller gibi birçok katkı maddesi içerir. Bu petrol bazlı plastik ürünler biyolojik olarak parçalanamaz, yani doğal maddelere ayrışmazlar. Bunun yerine mikro ve nanoplastikler olarak bilinen, çevreyi kirleten, doğal ekosistemleri ve insan sağlığını tehdit eden parçalara ayrılırlar. Bu katkı maddeleri, gıdanın depolanmasını ve taşınmasını sağlayan daha tercih edilen bir plastik ürün üretebilirken, içerdikleri kimyasallar kirliliğe yol açarak insanlarda endokrin bozuklukları ve kanser riskini artırmaktadır.

İşte kaçınmanız gereken 3 petrol bazlı plastik…

1. Tek kullanımlık plastikler

Pipetler, içecek şişeleri, şişe kapakları, Strafor bardaklar ve plastik torbalar en yaygın, sürdürülemez ve uygunsuz şekilde atılan tek kullanımlık plastiklerdir. Okyanuslar ve kıyı bölgeleri, Japonya ile Hawaii arasındaki Pasifik Okyanusu’nda plastik döküntü birikimi olan Büyük Pasifik Çöp Alanı’nda örneklendiği gibi, tek kullanımlık plastiklerin neden olduğu hasara oldukça fazladır.

2. BPA içeren plastikler

Bisfenol-A (BPA), plastikleştirici bir katkı maddesidir ve birçok plastik üründe kullanılan bir malzeme olan polivinil klorür (PVC) yapımında kullanılır. BPA sadece çevrede birikmekle kalmıyor, aynı zamanda gıda ambalajından gıdaya da geçiyor ve vücudumuzda kısırlık, polikistik over sendromu (PCOS) ve diğer metabolik bozukluk risklerini artırabiliyor.

3. Plastik paket kaplar

Tek kullanımlık paket servis kaplarının yaygın kullanımı, kirliliğe ve çevresel toksinlere yol açan büyük miktarda atığın oluşmasına neden olmaktadır.

Özetle; çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz sonuçları nedeniyle tek kullanımlık plastiklerden, BPA içeren ambalajlardan ve paket servis kaplarının kullanımını kişisel olarak kaçınmak en doğrusudur.

Plastik ambalaj kullanımını azaltmaya yönelik ipuçları

• Tek kullanımlık plastik pipetler yerine yeniden kullanılabilir metal veya bambu pipetleri tercih edin. Yeniden kullanılabilen pipetlere yönelik temizleme fırçaları, bu ürünlerin hijyenik bakımı için olmazsa olmazlardandır. Alternatif olarak tek kullanımlık kağıt pipetler biyolojik olarak parçalanabilir ve çevre dostudur.
• Plastik olmayan veya BPA içermeyen yeniden kullanılabilen su şişelerini tercih edin ve yıkayabilmek için bir şişe fırçası edinin. Evde su filtreleri (musluk filtreleri veya filtreli sürahiler) kullanmak, tek kullanımlık plastik su şişelerinin kullanımını azaltmaya yardımcı olur.
• Yiyecek kaplarını değiştirmeniz gerektiğinde plastik kaplar yerine cam kapları tercih edin. Geleneksel petrol bazlı plastiklerin yerine biyolojik olarak parçalanabilen biyoplastik ürünleri tercih edin.
• Karbon ayak izinizi azaltmak için uygun plastik gıda paketlerini geri dönüştürün. Tupperware ve plastik fermuarlı poşetler gibi plastik yiyecek kaplarının yıkanması ve yeniden kullanılması, bunların çevresel etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.

Kaynak: Medically reviewed by Kim Chin, RD, Nutrition — By Amber Charles Alexis, MSPH, RDN on May 14, 2021